مقدمه
با شروع فصول سرد سال، بروز بیماری‌های تنفسی مانند سرماخوردگی و آنفلوآنزا افزایش می‌یابد. از دیرباز مردم تصور می‌کردند که علت این بیماری‌ها، “خوردن سرما” است؛ از همین‌رو نام «سرماخوردگی» (Common Cold) برای آن انتخاب شد.
اما علم امروز نشان می‌دهد که گرچه عامل اصلی این بیماری ویروس‌ها هستند، شرایط سرد و خشک هوا نقش کلیدی در افزایش احتمال ابتلا دارد.
تاریخچه نام‌گذاری
در قرون وسطی، پزشکان اروپایی مشاهده کردند که علائم عفونت‌های تنفسی در فصول سرد شیوع بیشتری دارد.
در نبود دانش میکروبیولوژی، آن‌ها تصور کردند که «سرما» مستقیماً وارد بدن می‌شود و باعث بیماری می‌گردد.
اصطلاح “cold” از همین برداشت قدیمی به جا مانده است، و جالب آنکه حتی با کشف ویروس‌ها در قرن بیستم، این واژه همچنان در زبان‌های مختلف باقی ماند.
دیدگاه علمی امروز
تحقیقات مدرن نشان داده‌اند که هوای سرد به‌طور غیرمستقیم بدن را مستعد عفونت می‌کند. چند مکانیسم کلیدی در این پدیده نقش دارند:
- کاهش دمای مخاط بینی
دمای طبیعی داخل بینی حدود ۳۷ درجه است. هنگام تنفس در هوای سرد، این دما ممکن است به حدود ۳۳–۳۴ درجه کاهش یابد.
مطالعه‌ای از دانشگاه Yale (۲۰۱۵) نشان داد که در این دمای پایین، سلول‌های اپی‌تلیال مجاری تنفسی کمتر قادر به تولید پپتیدهای ضدویروسی مانند defensin و interferon هستند.
در نتیجه دفاع موضعی بدن در برابر ویروس‌ها تضعیف می‌شود. - افزایش پایداری ویروس‌ها در سرما
ویروس‌های راینو (Rhinoviruses) و کروناویروس‌های سرماخوردگی در دمای پایین و رطوبت کم پایداری و قابلیت انتقال بیشتری دارند.
این موضوع سبب می‌شود که احتمال انتقال ویروس در هوای سرد بالاتر رود. - کاهش جریان خون در مخاط
هوای سرد باعث تنگ شدن عروق ریز مخاط تنفسی (vasoconstriction) می‌شود، در نتیجه ورود سلول‌های ایمنی مانند نوتروفیل‌ها و ماکروفاژها به ناحیه کاهش می‌یابد. - رفتار انسان‌ها در سرما
در فصول سرد، افراد زمان بیشتری را در فضاهای بسته و کم‌تهویه می‌گذرانند، و همین تماس نزدیک احتمال انتقال ویروس را بیشتر می‌کند.
چرا تقویت ایمنی و سلامت تنفسی مهم است؟
از آنجا که عوامل محیطی قابل حذف نیستند، بهترین راهکار، افزایش قدرت دفاعی بدن و محافظت از بافت‌های تنفسی است.
دو سیستم کلیدی باید تقویت شوند:
- سیستم ایمنی ذاتی و اکتسابی (برای شناسایی و حذف سریع ویروس‌ها)
- سیستم تنفسی و مخاط مجاری هوایی (برای جلوگیری از التهاب، تجمع خلط و انسداد)
راهکارهای علمی برای پیشگیری
- مصرف کافی ویتامین‌های A، C، D و E و مواد معدنی مانند روی و سلنیوم برای عملکرد مناسب سلول‌های ایمنی
- مصرف ترکیبات آنتی‌اکسیدان و ضدالتهاب برای حفظ سلامت بافت تنفسی
- تهویه مناسب محیط و پرهیز از ازدحام فضاهای بسته
- خواب و تغذیه کافی
مکمل‌های هدفمند دارودارمان سپهر
در همین راستا، شرکت دارو درمان سپهر دو مکمل تخصصی بر پایه‌ی اصول ایمونولوژی و فارماکوگنوزی طراحی کرده است:
🟢 Immusense
مکملی کامل برای تقویت سیستم ایمنی، حاوی ویتامین‌های A، C، D، E و K، ویتامین‌های گروه B، عناصر ضروری مانند روی، سلنیوم، مس و منگنز، و ترکیبات آنتی‌اکسیدانی نظیر عصاره زردچوبه ،لیکوپن، بیوفلاونوئید و چای سبز.
🟣 Respovit
مکملی برای حمایت از سلامت سیستم تنفسی، شامل عصاره برگ پیچک (Ivy Leaf Extract)، ویتامین‌های آنتی‌اکسیدان، بیوفلاونوئیدها و ترکیباتی که به کاهش التهاب و تسهیل خروج ترشحات ریوی کمک می‌کنند.
نتیجه‌گیری
«سرماخوردگی» در حقیقت نتیجه‌ی تعامل میان ویروس‌ها و بدن ما در شرایط سرد است.
سرما به‌خودی‌خود بیماری‌زا نیست، اما می‌تواند نخستین حلقه در زنجیره‌ی ضعف ایمنی و عفونت‌های فصلی باشد.
با حفظ سلامت سیستم ایمنی و تنفسی، می‌توانیم از چرخه‌ی مکرر بیماری‌های فصلی فاصله بگیریم و فصلی سالم‌تر را تجربه کنیم.